rss feed

31 شهریور 1399 | بازدید: 1214

خاطرات یک دوست ـ قسمت هشتم

نوشته: یک دوست

آخرین پاراگراف قسمت هفتم

.... او که بی‌سامان بود، جستجوی سامان عاطفی را در بستری دیگر انتظار داشت. اما چنین نشده بود. این‌جا هم یک گریزگاهی بود که بر همه‌ ناتوانی­ ها و سستی­ های او در انتخاب، سرپوش می‌گذاشت.

یک‌بار از او پرسیدم چرا با این خانوم ازدواج کردی؟ گفت: «آقاجون و مامانم رفتن خواستگاری، فامیل بود. می‌گفتن دختر با کمالاتیه». پرسیدم پس چی شد؟ جواب داد «آخه من اسیر عشقم بودم». او اسیر ضعف نفس خودش شده بود. یک‌جای خیلی مهمی نتونسته بود اراده کنه، ولی آدرس غلط را به‌یاد سپرده بود.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

فرزندان «عمه» محترم و میزعباس به ترتیب علی، قدسی، افسر، افسون و محمود بودند. علی دوسالی از من جوانتر بود و خواهرانش دو، سه و چهار سال با هم فاصله داشتند تا پسر آخر که هفت سال از قبلی کوچکتر بود. (گوش ه­ای ازحکایت فرزند ارشد را در قسمت قبل دیدیم. اما سه دخترشان هریک حکایتی متفاوت داشتند. قدسی همسر یک افسر ستاد ارتش شاه شده بود که با تغییر رژیم سیاسی در همان مسیر ماند و با درجه امیری (تیمساری) بازنشسته شد. این افسر از منتقدین حکومت شاه بود. اما ملاحظه کار نسبت به­ اظهارنظر نسبت به­ حکومت خمینی (درجمع) بود. گرچه بطور خصوصی نظراتی انتقادی داشت. ارکان امنیتی و جاسوسی سیستم های نظامی را می­ شناخت، کارکردهای رکن دو وعقیدتی ها را هم. با اینکه زنش محجبه بود، سه تا دخترانش اصلاَ این چنین نشدند. خودش هم ­از نمایش متدین بودن مبرا بود. بیشتر یک مهندس بود تا یک نظامی. علاقه خاصی برای مراوده با خانواده ما در فامیل داشت. که البته هیچ علتی جز سوابق زندانی بودن­مان در دو رژیم نداشت. خودش می گفت «اخلاق شما آدم را جذب می کنه» برادرم به او می گفت آقای حسنی اخلاق ما یا افکارمون؟ و او می خندید و می گفت «شما خوب نکته بینی می کنید». زنش اما از اینکه در فامیلش کسانی هستند که نه ­به‌علت داشتن مال ومنال یا موقعیت اجتماعی، بلکه به‌علت «اخلاق»ی‌شان مورد توجه شوهرش هستند، خردسند بود. و همین باعث می شد که خیلی به مادر و عمه خانوم ما سربزنند.

جالب بود که هرچقدر میل به این رابطه با ما در این زن و شوهر زیاد بود، نسبت به سایر نزدیکان‌شان بعکس بود. زن همیشه می گفت «ذکر خیرتون در خونه ما هست». برادرم با حسنی دوستی از راه دور و گفتگوهای فراوانی را داشت. اما من چیزی برای ارتباط جز نگهداری احترام نمی­ یافتم. حسنی جسارت داشت و از اولین کسانی بود که بعد از آزادیم از زندان دوم به دیدنم آمد. و خیلی کنجکاو بود که بداند آیا من به خودزنی (توابی) در زندان مبتلا شده­ ام یا نه! و بعد از ردوبدل چند کلام، رو کرد به زنش و گفت «دیدی قدسی، گفتم...آقا یه مردِ و پای حرفش می مونه».

زنش درجواب می گفت «بیخودی براشون پرونده درست نکن ایشون رو بخاطر فقط سابقه­ اش گرفتن، وگرنه زبونم لال سرش رو بباد می داد».

از گستره و چیستیِ ­اطلاعات و نظرات این زن­ و شوهر هیچ نمی دانستم. مادرم خصوصی می گفت «همه فامیل وقتی شما رو بردن سر سنگین شدن. اما قدسی ­و شوهرش همیشه به­ ما سر می زدند و پا به خیر بودن.» نگران شدم؛ سال پنجاه در زندان قزل قلعه آیت الهی از «نمایندگان خمینی» که با او هم­بند بودیم به من گفت: از طرف «آقا» مأموریت دارد که از منابع وجوهات به خانواده زندانیان کمک مالی کند. این پیر مرد شیرازی که خیلی هم جایگاه بالایی در دم­ودستگاه خودشان داشت و یک جورهایی به سایر ملایان زندانی (مثل رفسنجانی) ارجحیت وسرکردگی داشت، انتظار داشت من با پذیرش این کمک به خانواده­ ام و اعلام قدرشناسی از او و «آقا» اعلام نظر کنم. درآن زمان اکثریت غریب باتفاق چپی­ ها از خمینی به‌عنوان یک «مجاهد ضدامپریالیست» یاد می کردند و او را آدم مثبتی در مبارزات خلقی ازریابی می­ نمودند. رویدادها و زمینه های مفصلی این امر را دامن می زد. به هرحال بدون درنگ از آیت­ الله با سنگینی تشکر کرده و اعلام کردم که خانواده من نیازی به کمک ندارند.

وقتی بفاصله کوتاهی مادرم به ملاقات آمد با او در میان گذاشتم که مبادا کمکی از کسی قبول کند. مادرم گفت که چند بار از طرف­ های مختلف برایش کمک مالی برده­ اند و او همه ­را رد کرده.[چه افتخاری برای من.] مادر بدون اینکه قبلاً از من شنیده باشد، این کار را کرده بود. اینجا بود که «پا بخیر» بودن این فامیل مهربون در گوشم زنگ زد!

ازمادرم پرسیدم «یعنی چی پا به­ خیر بودند مادرجون»؟ گفت «ننه این بابا ارتشیه و اونجا همیشه اینا زیر زره­ بین­نند. این پا بخیریه که بفکر باشن و بیان احوال مارو بپرسن»، بعد بیاد می آورد که «یادته اول شلوغیا چقدر فامیل خودشونو به ما که خانواده زندونی سیاسی بودیم نزدیک میکردن، یادته؟ بعداً که آخوندا به قدرت رسیدن هروقت که مارو میدیدن رو برمی گردوندن، ما نجس شده بودیم...»

*****

خواهر کوچکتر(افسرخانوم) اما شخصیتی بسیار آرام و درخود داشت، با استاد دانشکده خودش ازدواج کرد و به­ استرالیا مهاجرت نمود. در هنگامی که این معلم دانشکده به خواستگاری نوه‌ی عمه فاطمه‌ی من آمده بود؛ محترم خانم مرحوم شده بود. ولی میزعباس­ آقا بابای افسرخانوم به خانه ما (خانه عمه بتول) آمد و خطاب به­ من از ازدواج دخترش با این مرد مشورت خواست! برایم این رفتاری حیرت‌آور بود. آخه من خیلی کوچکتر از آن بودم که طرف مشورت مردی بزرگتر از پدرم باشم! از طرفی نیز این مرد خیلی در امور زندگی، خودش را بسیار صاحب رأی می دانست! و اصلاً در قاموسش نبود که از کسی مشورت بگیرد. در حالتی از کُندی درک کردم که چرا در چنین جایگاهی از طرف «عمومیزعباس‌آقا» قرار می گیرم. او مرا در زندگی بواسطه انتخاب­ های اجتماعیم قدر و ارج می نهاد، ولی من که چنین خودباوری نداشتم حس گنگی می گرفتم.

اتفاقا چقدر بجا انتخاب کرده بود این دختر و چه همراهی مناسبی می کرد پدر که از مدل سخیف شوهر دهی دخترانش بیرون آمده بود. امروز که به آن گذشته نگاه می کنم بنظرم میاید که تحولات بسیاری در اثر جنبش های اجتماعی در رفتار و باورهای عمیق مردم پدید خواهد آمد. هم پدر و هم دختر جداگانه از من نظر مشورتی خواستند. و این مرا وامیداشت که با همه جوانیم درجایگاه فردی با عقاید پیشرو اجتماعی سنجشگر و جهت دهنده مسیری از زندگی افرادی و خانواده­ هایی قرار بگیرم. امری که پس از آن رویداد مکرراً تکرار شد.

دختر آخری اما خودش با پسری که هم مرام سیاسیش بود تصمیم به ازدواج گرفت. و من تائید ناگزیر پدر را شنیدم که «بهش گفتم زندگی خودته بابا جون اگه آدم خوبیه و دوستت داره من حرفی ندارم». میز­عباس با این اظهار چشم به من دوخت و منتظر تائید من بود. این دختر به‌زعم پدرش «انقلابی» شده بود؛ به تظاهرات میرفت، کوهنورد بود. دوستان پسر داشت و از همه مهم تر خودش انتخاب همسر کرده بود.

یادداشت‌ها

دنباله‌ی کوه‌پیمایی با نوه‌ها و گپ‌وگفت درباره‌ی «مؤلفه»[در جنبش]

این یک مقاله‌ی تحلیلی نیست. نگاهی مادرانه است، برخاسته از درد و دغدغه‌ی

پُر رنج شهریور و مهر 1401 تاکنون

                                                                                                                  *****

ـ خانوم دکتر این چیه، چقدر خوشمزه‌ ست؟ یادمون بدین با چی درست کردین؟

ـ نوش بشه بهتون زری جون، موادش هویج و کدو و سیب‌زمینی رنده شده، تخم مرغ، نمک و فلفل و نون. البته برای شما جوونا خیارشور هم توی لقمه‌هاتون گذاشتم.

ـ واا، چه راحت. پس منم میتونم درست کنم.

ـ زری جون مامان بزرگم یه آشپز بی نظیرِ توی خانواده و فامیله!

ادامه مطلب...

خاطرات یک دوست ـ قسمت بیست‌ودوم

دو پاراگرافِ آخر از قسمت بیستم‌‌ویکم

در این نیمه شب یازدهم شهریور کوچه نقاشهای خیابان لُرزاده در ازدحام بی نظیری از مردم انباشه بود. اکثراً لباس راحتی خانه دربر داشتند. همسایگان قسمت پائین کوچه به بالاتر آمده بودند. همه در جوّی از حیرت و تک توک در اعتراض بودند. مأمورین در جواب «اینا چکار کردن مگه؟» میگفتند «خرابکارند» میخواستن محله شما رو بفرستن رو هوا.

ادامه مطلب...

پرسشی از مقوله‌ی [مؤلفه در جنبش]

در باره سنت باید معنی «سیرت» و «طبیعت» جنبشهای مردمی یا همونطور که شما گفتی (جنبش های توده ای) را از دو منظر دید؛ اول «رویّه و روشِ» تاکنونی رویدادها یا همان جنبشها، دوم به معنی «وجه ضروری تغییر» یا دقیقتر «وجه لازمِ حرکت».

ادامه مطلب...

خاطرات یک دوست ـ قسمت بیستم‌ویکم

دو پاراگرافِ آخر از قسمت بیستم

بخصوص کار تیمی هدف تبلیغی برای حرکت های«توده ای» را نیز همیشه منظور نظر خودش داشت. معمولا برای تیم های نظامی امکان حضور هر دو عرصه کارچریکی و کار تبلیغی درمیان توده های کارگری و یا دانشجویی وجود نداشت. مسئله ای که بعنوان یک تناقض تکنیکی و تاکتیکی تا آخر بهمراه فعالیت های سیاسی مخفیانه برای چریک­های شهری م. ل. باقی ماند. این صرف نظر از گرایشات طبقاتی نهفته در اینگونه مبارزات است که جای خودش را دارد.

ادامه مطلب...

مهمانی تولد مامان سحر و جمع دوستان صابر و (نشریه غیررسمی «بولتن دانشجو»)

ـ ماهی جون بچه­ها رو که بهتون معرفی کردم؟

ـ آره صابر جون معرفیت کامل بود عزیزم، البته بعضی هاشون رو از قبل میشناختم.

ـ خانم دکتر جان؛ اجازه میدین مهمونی رو به نشست تبادل فکری تبدیل کنیم(خنده جمعی).

ـ صاحب خونه باید اجازه بده جونم، من خودم مهمونم. سحر جون ببین بچه ها چی میگن مادر.

ـ مادر جون برنامه را صابر گذاشته، من حرفی ندارم. فقط بشرط اینکه شما رو خسته نکنن.

ادامه مطلب...

* مبارزات کارگری در ایران:

* کتاب و داستان کوتاه:

* ترجمه:


* گروندریسه

کالاها همه پول گذرا هستند. پول، کالای ماندنی است. هر چه تقسیم کار بیشتر شود، فراوردۀ بی واسطه، خاصیت میانجی بودن خود را در مبادلات بیشتر از دست می دهد. ضرورت یک وسیلۀ عام برای مبادله، وسیله ای مستقل از تولیدات خاص منفرد، بیشتر احساس میشود. وجود پول مستلزم تصور جدائی ارزش چیزها از جوهر مادی آنهاست.

* دست نوشته های اقتصادی و فلسفی

اگر محصول کار به کارگر تعلق نداشته باشد، اگر این محصول چون نیروئی بیگانه در برابر او قد علم میکند، فقط از آن جهت است که به آدم دیگری غیر از کارگر تعلق دارد. اگر فعالیت کارگر مایه عذاب و شکنجۀ اوست، پس باید برای دیگری منبع لذت و شادمانی زندگی اش باشد. نه خدا، نه طبیعت، بلکه فقط خود آدمی است که میتواند این نیروی بیگانه بر آدمی باشد.

* سرمایه (کاپیتال)

بمحض آنکه ابزار از آلتی در دست انسان مبدل به جزئی از یک دستگاه مکانیکى، مبدل به جزئی از یک ماشین شد، مکانیزم محرک نیز شکل مستقلی یافت که از قید محدودیت‌های نیروی انسانی بکلى آزاد بود. و همین که چنین شد، یک تک ماشین، که تا اینجا مورد بررسى ما بوده است، به مرتبۀ جزئى از اجزای یک سیستم تولید ماشینى سقوط کرد.

top